مفردات گیاهی
همه آن گلهایی که پروانه ها روی آنها می نشینند ، دارویی آماده برای بیماری های مختلف هستند. بدون هیچ تردیدی می توان چنین گل هایی را خورد. گلی که توسط پروانه ها رد می شود سمی است، اما اگر به درستی ترکیب شود می تواند دارو شود.
مفردات گیاهی (به انگلیسی: Medicinal plants) گیاهانی هستند که یک یا برخی از اندام‌های آنها حاوی ماده مؤثره است. این ماده که کمتر از ۱٪ وزن خشک گیاه را تشکیل می‌دهد، دارای خواص دارویی مؤثر بر موجودات زنده است. از دید پزشکی های کهن گیاهان و فرمولهای گیاهی برای تقویت عملکرد اعضای بدن و حمایت از سلامتی استفاده می شود . درک ذات عناصر مختلف گیاهی به پزشک راهی برای ایجاد یک اثر درمانی می دهد که فراتر از ترکیب شیمیایی و خواص فیزیکی گیاهان است.
گیاه‌شناسی در ایران قبل از اسلام نیز سابقه طولانی داشت. در اوستا بارها از «اورورو بیشه زو» (گیاه درمانی) ستایش شده است و واژه اورورو به معنی گیاه فرشته نگهبان امرتات (امرداد) که خود یکی از امشاسپندان و کمال جاودانگی است در اوستا آمده‌است. پزشکان ایرانی از صدها گیاه و رستنیِ درمان‌بخش آگاه بودند و آنها را مقدس می‌شمردند.
مقدس‌ترین این گیاهان ۳۰ نوع بود که نمادی از نام روزهای سی‌گانه یک ماه بود. به‌طور مثال نام روز آذر که نماد گیاهی آن در اوستا «اثرگون» نام دارد و آن نوعی گل همیشه بهار است که دم کرده آن محرک سلسله اعصاب است و برای رفع خستگی استفاده می‌شد. نام «دارو» نیز از ریشه واژه ایرانی «دار» به معنی درخت است و در زبان پهلوی به «داروگ» تغییر شکل یافته و واژه انگلیسی و فرانسه «drug» از همین ریشه فارسی ساخته شده‌اند.
گسترش علم گیاه شناسی
دو واقعه زمینه علم گیاه‌شناسی را گسترش داد. یکی از آنها اختراع دستگاه چاپ به وسیله گوتنبرگ در سال ۱۴۵۰ میلادی و دیگری کشف آمریکا به وسیله کریستف کلمب در سال ۱۴۹۲ میلادی بود. نتیجه مستقیم این دو واقعه، چاپ تعداد زیادی از مجموعه‌های گیاهی و وارد کردن داروهای جدیدِ بسیار به اروپا بود. پاراسلسوس دانشمند سوئیسی (۱۵۴۱–۱۴۹۳) با سفر به اروپا و جمع‌آوری تجربیات گوناگون، پایه و اساس محکمی در طب به وجود آورد. گنجینه گیاهان یکی از مهم‌ترین آثار این دانشمند است. او برای طب گیاهی اولویت خاصی قائل بود و به اثرات درمانی آب‌های معدنی و گیاهان محلی توجه زیادی داشت. وی اولین کسی بود که علم شیمی را در روش‌های درمانی شرکت داد. او در تاریخ علم طب به عنوان اصلاح‌کننده طب و به بیان دیگر بنیانگذار شیمی درمانی و پزشکی مطلع در باب گیاهان دارویی شناخته شده‌است. شیمی و فارماکولوژی به موازات یک‌دیگر تکامل یافته‌اند. بالاخره به لطف کتاب الکساندر چیرش (۱۸۵۶–۱۹۳۹) به نام «رساله فارماکولوژی» بود که مطالعه گیاهان دارویی و داروهای طبیعی در میان علومِ شناخته شده دیگر جای گرفت.
گیاهان دارویی با داروهای گیاهی اشتباه نشود!!!
گیاهان دارویی
شامل بخش‌هایی از گیاه است که پس از خشکاندن، بدون ایجاد هرگونه تغییری در مغازه‌ها و عطاری‌ها به فروش می‌رسد. گیاهان دارویی مثل زیره، رازیانه، هل یا دارچین گیاهانی هستند که برخی خواص درمانی آنها که عمدتاً بی ضرر یا کم ضرر هستند، به اثبات رسیده‌است اما داروهای گیاهی حاصل تبدیل برخی گیاهان به دارو در کارخانه‌های داروسازی و طی فرایندی خاص و استریل هستند.
